Het automatiseren van maaltafels en de deel- is niet voor alle kinderen even gemakkelijk. Zelfs splitsingen tot 10 automatiseren loopt niet altijd even goed. Zowel kinderen met leerproblemen zoals dyslexie, dyscalculie, kinderen met een ontwikkelingsstoornis zoals AD(H)D of hoogbegaafde kinderen kunnen problemen ondervinden bij het automatiseren.
Waarom is tafels automatiseren dan zo belangrijk?
Ik hoor het wel vaker. “Zo belangrijk is dat nu toch niet als het niet lukt om die maaltafels uit je hoofd te leren. Straks hebben ze een rekentoestel.”
Waarom zou je het dan wél nog doen?
Er zijn verschillende redenen waarom het aanleren en ‘instampen’ van maaltafels wel belangrijk is.
Ze staan uiteraard niet zomaar vroeg ingepland in de opbouw van rekenen in de lagere school. De tafels heb je namelijk nodig bij heel wat andere rekenkundige dingen die je later in de lagere school leert. Ze zijn nodig bij cijferen, het leren rekenen met breuken, breuken vereenvoudigen, procentberekening,… Als ze dus geautomatiseerd zijn, dan is dat alleen maar handig omdat je er ook tijd mee wint.
Voor hoogbegaafde kinderen is het belangrijk dat ze voldoende verrijkende opdrachten kunnen maken. Als ze te veel tijd verliezen met ‘rekenen’ of met ’truckjes’, komen ze vaak niet aan die verrijkende oefeningen toe. (Al zou daar ook moeten worden ingezet op compacten, maar dat is weer een ander verhaal.)
Bovendien is het uitzoeken wat voor een kind werkt, wat ze handig vinden om te leren studeren en memoriseren onder de knie te krijgen. Het is al een stukje ‘leren studeren’ waar ze voordeel uit kunnen halen.
Variatie in het aanbieden
Hoewel leerstijlen niet bestaan, hebben kinderen vaak wel een voorkeursaanpak. Om die voorkeursaanpak aan te vullen en andere manieren te leren kennen om kennis vast te zetten, is het dus belangrijk om de tafels gevarieerd aan te bieden.
Dit kan door filmpjes te gebruiken, flipkaarten, andere variaties in oefeningen, tafelliedjes en spelletjes waarbij de tafels worden gebruikt, …
Structuur van maaltafels duidelijk maken
Inzicht in de structuur van de tafels is enorm belangrijk, zeker ook voor begaafde kinderen is dat zo. Dit inzicht kan je meegeven door een tafelvierkant samen te ontleden. Zo een tafelvierkant is een open raster dat kinderen kunnen invullen.
Daarin gaan ze op zoek naar bijzondere dingen die ze kunnen ontdekken in het raster.
De omkeerbaarheid is één van de bijzonderheden. Laat hen zoeken waar de scheidingslijn in het raster zit en laat hen verwoorden waarom die lijn zo belangrijk is.
3×4 = 4×3 is beiden 12 en die staat dus aan beide zijden van die scheidingslijn.
Een tafelvierkant bestaat ook in een houten bakje met kubusjes om te oefenen. Die ken je vast wel. Ze zijn vaak ook in het Kruidvat of zo te vinden bij het begin van een schooljaar.
Visualiseren van tafels is zeker in het begin belangrijk en kan voor kinderen met een visueel ruimtelijke voorkeur ook handig zijn om te ondersteunen bij het automatiseren van maal- en deeltafels. Hieronder vind je een leuk werkblad van Algebra for children.
Automatiseren met hoogbegaafde kinderen
De groep hoogbegaafde kinderen is een zeer heterogene groep. Er zullen dus heus wel kinderen zijn die tot deze doelgroep behoren, die geen problemen ondervinden met het automatiseren van de tafels.
Als het wel moeilijk loopt, komt dit vaak omdat voor deze kinderen de structuur heel snel duidelijk is, omdat ze gaan rekenen of andere truckjes gebruiken (die soms niet heel efficiënt zijn als ze die bij grotere getallen gaan gebruiken bijvoorbeeld).
Het aanbieden van de tafels verloopt dan ook nog eens super traag en helemaal niet in het leertempo dat het best bij hen past.
Daarom enkele tips om ook met hoogbegaafde kinderen die moeilijk automatiseren aan de slag te gaan:
- Bied meer tafels aan in een kortere periode. (Zes weken voor alle maal- en deeltafels)
Als je dit als ouder wil doen, ga dan in gesprek met de school. Moest de school dit moeilijk vinden, dan kunnen ze hulp inroepen van een specialist hoogbegaafdheid.
Belangrijk is dat ouders, kind en school even heel erg als team gaan samenwerken om dit te laten slagen. - Schakel het denkproces uit bij het inoefenen door beweging in te lassen.
Touwtje springen terwijl de oefeningen mondeling worden gemaakt, een balletje vangen terwijl ze antwoord geven (het balletje vangen én de uitkomst zeggen moet gelijktijdig gebeuren), … - Geef complexere oefeningen, waarbij het nut van de tafels duidelijk wordt.
Dit helpt om kinderen te overtuigen om ervoor te gaan. - Leg de lat hoog, maar haalbaar en leg de nadruk op proces en groei bij feedback.
Gekend is gekend, maar de lat moet wel hoog liggen.
Streefdoel is 100 oefeningen op 5 minuten maken, waarvan 85-100 procent juist moet zijn.
Je kan er ook voor kiezen meer oefeningen te geven en erbij te vermelden dat ze die lijst nooit helemaal af gaan krijgen.
In de praktijk zien we dat de meesten dit zeker halen.
Spelletjes die leuk zijn om de tafels te oefenen:
Multibloom
Multimany
Maximaal
Tafels oefenen met de Gorgels
Als jij nog een fijne aanvulling hebt om in dit lijstje mee op te nemen, dan hoor ik het graag in de reacties.
Tafels oefenen vraagt tijd en moeite. Voor sommige kinderen werkt kort, krachtig en en even héél intensief zeer efficiënt, voor anderen is tempo van de klas perfect en anderen zullen meer herhalingsoefeningen nodig hebben.
Weten waarom iets je kan helpen als je het eenmaal kan is nuttig voor alle kinderen.
En leren leuk maken door afwisseling van materialen is ook gewoon fijn om aan de slag te gaan.
Heel veel succes met het automatiseren van de tafels.
Pinnen voor later
Waarom staat er een fout voorbeeld van keersommen met 8 op de website-pagina:
https://edufari.be/tips-om-tafels-te-automatiseren/#comments
8 x 4 is 32 en niet 36, idem 8 x 5 = 40 en niet 45
Er werd een aanpassing gedaan naar aanleiding van jouw reacties. Geen idee waarom dit fout liep. Ik zocht een afbeelding van de maaltafels en keek blijkbaar niet verder dan mijn neus lang was… Bedankt voor de feedback.