Hulpmiddelen bij dyslexie

Wat is dyslexie, wat zijn de symptomen en welke hulpmiddelen bij dyslexie zijn helpend voor kinderen en bij uitbreiding volwassenen? Zijn er ook boeken die kinderen kunnen ondersteunen bij het plaatsen van hun diagnose? In onderstaand artikel proberen we hier een antwoord op te geven.

Wat is dyslexie?

Dyslexie is een leerstoornis. Het is een neurologische aandoening die problemen kan veroorzaken bij het lezen, schrijven en spellen. Mensen met dyslexie ervaren moeilijkheden bij het omzetten van geschreven woorden naar spraak en omgekeerd. Dyslexie kan bij personen die ermee te maken hebben academische prestaties en zelfvertrouwen beïnvloeden. Ook intelligente personen kunnen dyslexie hebben. Zij zijn vaak sterker in het compenseren en/of het verdoezelen van problemen. Dyslexie heb je voor je leven lang. Toch kunnen hulpmiddelen en vooral ook leren wanneer je welke hulpmiddelen inzet, ervoor zorgen dat je tot je volle potentieel komt.

Symptomen van dyslexie

1. Leesproblemen: Mensen met dyslexie kunnen moeite hebben met het nauwkeurig en vloeiend lezen van tekst. Ze kunnen langzamer lezen dan hun leeftijdsgenoten. Ze hebben vaak moeite met het correct decoderen van woorden. Ze gaan ook vaak radend lezen.
2. Spellingproblemen: Dyslexie kan leiden tot problemen met het correct spellen van woorden. Mensen met dyslexie kunnen moeite hebben met het onthouden van de juiste volgorde van letters in woorden. Ze kunnen ook vaak spellingsfouten maken, zelfs in eenvoudige woorden.
3. Problemen met fonologisch bewustzijn: Dit omvat moeilijkheden bij het herkennen en manipuleren van individuele geluiden in gesproken taal. Mensen met dyslexie kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het rijmen van woorden of het herkennen van klankpatronen.
4. Problemen met letterherkenning: Dyslexie kan leiden tot moeilijkheden bij het herkennen van letters. Dit kan zowel in de vorm van losse letters als in woorden voorkomen. Mensen met dyslexie kunnen letters omkeren, spiegelen of verwarren.
5. Traag handschrift: Veel mensen met dyslexie hebben moeite om snel en vloeiend te schrijven. Hun handschrift kan slordig zijn en ze kunnen moeite hebben met het vasthouden aan de juiste lettergrootte en -vorm.
6. Moeilijkheden met het onthouden en oproepen van informatie: Mensen met dyslexie kunnen moeite hebben met het onthouden van informatie. Voorbeelden daarvan zijn het alfabet, tafels van vermenigvuldiging, feiten of namen. Ze kunnen ook moeite hebben met het snel oproepen van informatie uit hun geheugen.
7. Visuele problemen: Sommige mensen met dyslexie ervaren visuele symptomen, zoals het zien van bewegende of vervagende letters tijdens het lezen.

Hulpmiddelen bij dyslexie

Er zijn verschillende hulpmiddelen en strategieën beschikbaar om leerlingen met dyslexie te ondersteunen. Enkele van deze hulpmiddelen zijn:

1. Voorleessoftware: Dit type software kan geschreven tekst omzetten in gesproken woorden. Dit kan vaak zowel op de computer als op een mobiele telefoon. Er zijn ook vaak aanvullende functies zoals markeren van woorden tijdens het lezen.
2. Spellingscontrole: Spellingscontroleprogramma’s kunnen helpen bij het identificeren en corrigeren van spellingsfouten in geschreven tekst. De programma’s kunnen een nuttig hulpmiddel zijn. Ze kunnen schrijfvaardigheid verbeteren en zelfvertrouwen helpen opbouwen.
3. Speciale lettertypen: Sommige studies suggereren dat bepaalde lettertypen, zoals Dyslexie font, het leesgemak voor mensen met dyslexie kunnen vergroten. In gesprekken met leerlingen met dyslexie komt dit ook naar voren. Sommige lettertypes zijn voor hen duidelijk moeilijke leesbaar.
   Uitgeverij Zwijsen heeft een reeks boekjes “zoeklicht dyslexie” die dyslexie vriendelijk zijn opgemaakt. Ze zijn passend voor kinderen van de lagere school.
4. Audioboeken: Het luisteren naar audioboeken kan een effectieve manier zijn voor mensen met dyslexie om woordenschat te vergroten. Audioboeken stellen hen in staat om te genieten van literatuur en informatie te absorberen zonder de belemmeringen van leesproblemen. Het luisterpunt voorziet gratis van deze audioboeken voor leerlingen met dyslexie. Het is een grote aanrader.
5. Verlengde tijd om toetsen en examens te maken: Bij examens eventueel in een groepje dat in een apart, lokaal examens af gaat leggen.
6. E-reader: Bij een e-reader kunnen vaak lettertypes en contrasten worden aangepast. Dit kan ervoor zorgen dat een leerling terug meer leesplezier ervaart. Boeken op leeftijdsniveau zijn dan ineens toch een mogelijkheid, ondanks moeilijker leesbare letters.
7. Kleurfilters worden soms gebruikt als een ondersteunende strategie voor mensen met dyslexie, maar de effectiviteit ervan is niet wetenschappelijk bewezen. Sommige mensen met dyslexie ervaren dat het gebruik van gekleurde overlays of speciale brilglazen hun leescomfort verbetert. Het idee achter het gebruik van kleurfilters is dat ze contrasten verminderen, waardoor het gemakkelijker wordt om letters en woorden te onderscheiden. Het kan ook helpen om de symptomen van visuele stress, zoals vermoeide ogen, hoofdpijn en wazig zien, te verminderen.

Wanneer kies je voor welk hulpmiddel?

Het is belangrijk op te merken dat het juiste hulpmiddel afhankelijk is van de specifieke behoeften en voorkeuren van de leerling met dyslexie. Het is aan te raden om samen te werken als team rond de leerling met leerkrachten, specialisten en professionals op het gebied van dyslexie om de meest effectieve ondersteuning te vinden.

Bewustwording en begrip vergroten over dyslexie is ook belangrijk. Zo krijgen mensen met deze aandoening de ondersteuning die ze nodig hebben om goed te gedijen. Door het bieden van de juiste middelen, onderwijs en aanmoediging kunnen we een inclusieve omgeving creëren waarin ook mensen met dyslexie hun talenten kunnen laten schitteren en hun dromen kunnen najagen.

Kinderboeken over dyslexie

Boeken vind ik persoonlijk altijd een fijne manier om met leerlingen in gesprek te gaan. Het kan dus ook een van de hulpmiddelen bij dyslexie zijn die kunnen inzetten op het normaliseren van de leerstoornis en het versterken van het zelfbeeld.

Suvivalgids: Wat als je dyslexie hebt

Dit doe-boek legt je op een speelse manier uit wat dyslexie is en hoe je het kan herkennen. Het geeft ook tips die kinderen kunnen helpen. En het zet ook kijken naar je talenten in de verf.

Nu weet ik eindelijk wat dyslexie is

“In dit boekje voor kinderen en ouders legt de auteur op een begrijpelijke en aantrekkelijke manier uit wat dyslexie met de hersenen doet en hoe je daarmee om kan gaan. Fijn is dat het boekje een apart deel voor ouders en hun kind bevat. De ouder legt uit, maar leert tegelijkertijd hoe dyslexie in de hersenen werkt en het kind krijgt in een vertrouwde omgeving een heldere uitleg voor een lastig probleem. Het is een boekje om nog eens samen te lezen.” Thalita Boumans, gezondheidszorgpsycholoog, auteur Taal in Blokjes.

Rexie heeft dyslexie

Het belang van blijven oefenen en doorzetten komt in het boekje Rexie heeft dyslexie naar voren. Dit is uiteraard een belangrijk gegeven om aan kinderen mee te geven.

Waar haal je nog goede informatie over dyslexie?

Op de website “Ik haat lezen” kan je een heel degelijke videoreeks vinden met wetenschappelijk onderbouwde antwoorden op vragen rond dyslexie. Feiten en fabels worden er bijvoorbeeld op een rij gezet. Zoals vaak het geval is bij leerstoornissen is de groep heel heterogeen. Niet elk kind met dyslexie heeft een visueel ruimtelijke voorkeur of is creatief, al zullen er natuurlijk wel zijn.

Pinnen voor later?